Aby zrozumieć funkcję macierzy, należy bliżej poznać strukturę paznokcia i jego budowę. Macierz to jednak element najdelikatniejszy ze wszystkich i dość łatwo ulega rozmaitych urazom mechanicznym. Na szczęście leczenie uszkodzonej macierzy jest możliwe, jednak wiele zależy od stopnia, w jakim została zniszczona. W trudniejszych przypadkach wymagana jest np. rekonstrukcja całego paznokcia. O sposobie leczenia powinien zawsze zadecydować specjalista. Poznak dostępne metody i okoliczności, w których można je wdrożyć.
Czym jest macierz paznokcia?
Jest to żywy element każdego paznokcia znajdujący się bezpośrednio pod wałem paznokciowym. Nie widać jej gołym okiem, ponieważ chroni ją tzw. obrębek naskórkowy. Potocznie macierz nazywa się także korzeniem paznokcia. To właśnie w tym miejscu ma on swój początek. Tutaj wytwarza się także keratyna, mieszczą się tu liczne nerwy oraz naczynia krwionośne. Przewodzą one do paznokcia szereg cennych substancji odżywczych z organizmu.
Jak wygląda budowa paznokci u człowieka?
Każdy paznokieć to efekt rogowacenia keranocytów (płytek rogowych naskórka). Stanowi przydatek skóry, podobnie jak włosy czy gruczoły. Najważniejszym zadaniem paznokci jest ochrona opuszków palców przed mechanicznymi urazami. Mają także wpływ na naszą wrażliwość dotykową i sprawność dłoni. Poza macierzą paznokieć obejmuje także:
- płytkę paznokcia;
- obrąbek naskórkowy;
- obłączek paznokcia;
- łożysko paznokcia;
- wał paznokcia;
- wolny brzeg paznokcia.
Bezpośrednie zabezpieczenie macierzy przed czynnikami zewnętrznymi stanowi płytka. W jej ramach można wskazać blaszkę grzbietową oraz podeszwową. Znajdująca się pod pływką siatka naczyń krwionośnych wraz z naskórkiem tworzy wspomniane łożysko będące nośnikiem składników odżywczych. Obrąbek to z kolei obwódka tkanki osłaniającą nasadę każdego paznokcia. Ma za zadanie chronić go przed zanieczyszczeniami.
Uszkodzenie macierzy paznokcia. Kiedy do niego dochodzi?
Macierz jest strukturą, którą stosunkowo łatwo uszkodzić. Zwykle dzieje się to za sprawą urazów mechanicznych, np. zmiażdżenia, przytrzaśnięcia, silnego uderzenia czy skaleczenia. W obrębie macierzy rodzą się nowe komórki składające się na płytkę. Jeśli zostanie ona uszkodzona, paznokieć:
- rośnie w bardzo wolnym tempie;
- przestaje rosnąć w ogóle;
- ulega deformacjom;
- wywołuje ból;
- ulega stanom zapalnym.
Leczenie uszkodzonej macierzy – czy to możliwe po urazie?
W przypadku uszkodzenia pierwszym krokiem powinna być wizyta u specjalisty, który dokładnie obejrzy zniszczenie paznokcia. Od jego stopnia będzie zależało dalsze medyczne postępowanie. Na początku stosuje się środki antyseptyczne, by uniknąć możliwego zakażenia, gdy macierz zostaje odsłonięta przez wybrakowaną płytkę.
W trudniejszych przypadkach na paznokcie nakłada się specjalne klamry stabilizujące i opatrunki. Zdarza się, że nie ma innego wyjścia, jak rekonstrukcja paznokcia. W tym celu wykorzystuje się najczęściej żel lub akryl. Dość powszechną metodą jest także metoda Greppmayra. Polega ona na zastosowaniu protezy paznokcia. Zabieg jest dla pacjenta całkowicie bezbolesny, ponieważ przeprowadza się go w znieczuleniu miejscowym.
Jak przebiega rekonstrukcja paznokcia?
Jest to specjalistyczny zabieg i powinien go zrealizować podolog lub wykwalifikowany chirurg. Z palca usuwa się uszkodzony fragment paznokcia, a następnie pobudza się łożysko za pomocą fez.W dalszej kolejności lekarz nakłada w miejscu ubytku wybrany materiał wypełnieniowy. Dlaczego zwykle jest to żel albo akryl?
Obie te substancje mają właściwości bakteriostatyczne oraz grzybostatyczne, a także przeciwzapalne. Po operacji paznokieć wygląda estetycznie, jednak rekonwalescencja może trwać dość długo.
Onycholiza a macierz paznokcia
Onycholiza to sytuacja, kiedy płytka paznokcia zbyt wcześnie i nieregularnie odkleja się od łożyska. To często efekt nagłego naderwania paznokcia. Onycholiza dotyczy zwykle paznokci osłabionych, np. tuż po intensywnej stylizacji albo takich, które mają częsty kontakt ze środkami chemicznymi. Jeżeli odkryjemy, że płytka zaczęła odklejać się od łożyska, a wolny brzeg powiększa się w kierunku skórek i przywiera nieregularną linię, można podejrzewać właśnie onycholizę.
Jeśli stopień onycholizy paznokci jest niewielki, przeważnie kończy się na leczeniu miejscowym. Lekarz zaleca wówczas stosowanie płynów lub kropel antybakteryjnych. Najważniejsze to utrzymać otwartą przestrzeń paznokcia w jak najwyższej higienie. Jeżeli w tym okresie dojdzie jednak do zakażenia grzybiczego albo bakteryjnego, antybiotyki mogą okazać się niezbędne.
Co natomiast, jeżeli doszło do uszkodzenia macierzy paznokcia w gabinecie kosmetycznym za pomocą frezarki, patyczka czy na skutek mechanicznego urazu? Wiele zależy od tego, jak bardzo macierz została naruszona. O postępowaniu decyduje lekarz.
Jak chronić macierz paznokcia przed uszkodzeniem?
Nie zawsze będziesz w stanie przewidzieć losowe sytuacje, w których zagrożona może być macierz twojego paznokcia. Urazy mechaniczne się zdarzają i zwykle wtedy, gdy najmniej się ich spodziewasz. To samo dotyczy uszkodzeń na skutek niewłaściwie zrealizowanych zabiegów kosmetycznych. Co więc można zrobić w ramach profilaktyki?
- manicure i pedicure zamawiać u zaufanych kosmetyczek;
- troszczyć się o odpowiednią pielęgnację paznokci oraz skórek wokół nich;
- zakładać rękawiczki ochronne przy pracy z detergentami;
- dbać o dietę bogatą w minerały i witaminy;
- wybierać wygodne obuwie, które nie uciska palców i paznokci.
Jeżeli już doświadczyłeś urazu, nigdy nie lecz go na własną rękę. Możesz przywrócić paznokciom pełne zdrowie, jeśli jak najszybciej odwiedzisz gabinet specjalisty, który wdroży leczenie adekwatne do twojej sytuacji. Jeśli masz świadomość tego, jak delikatną strukturą jest macierz paznokcia, na co dzień możesz zadbać o większą uważność w działaniu. Codzienna pielęgnacja i obserwacja kondycji paznokci także pozwala na większą kontrolę ich stanu i zdrowia.
Zobacz także:
